„Ślady odciśnięte w kamieniach” to – wyprodukowana przez Fundację „Pomoc Polakom na Wschodzie” – dokumentalna opowieść o cmentarzu wojennym w Gułabułag, przedstawiona z perspektywy Uzbeka, mieszkańca wsi znajdującej niedaleko granicy z Tadżykistanem. Na tym pustkowiu znajduje się polski cmentarz wojenny, którego opiekunem jest nasz bohater. Jego codzienne działania, prace porządkowe, naprawcze i troska o zachowanie pamięci o tym miejscu, film opowiada o trudzie i nadzwyczajnym wysiłku Polaków, którzy chcieli dołączyć do Armii Andersa. Ludzie ci, wędrujący przez azjatyckie kraje, często chorzy i upokorzeni podjęli się ogromnego wyzwania, poświecenia swoich sił, zdrowia i często życia w obronie ojczyzny. Istniejące w Uzbekistanie cmentarze znaczą na mapach szlak ich wędrówki, który jest nie do zatarcia. Film jest nie tylko refleksją nad losem tych Polaków, ale i wpływem ich historii na lokalnych mieszkańców.
W 2022 r. przypada 80. rocznica przemarszu Armii Andersa przez Uzbekistan. Część z polskich żołnierzy pozostała w Uzbekistanie, umierając podczas wędrówki. Byli to mieszkańcy Kresów Wschodnich, wywiezieni na początku lat 40. XX wieku w głąb Syberii. Na mocy układu Sikorski-Majski wprowadzono amnestię dla obywateli polskich w ZSRR, która pozwoliła na uformowanie Polskich Sił Zbrojnych, w skład których wchodzili byli jeńcy i internowani. Armii towarzyszyła w wędrówce ludność cywilna: dzieci, kobiety i starcy. Wiele z tych osób nie sprostało trudom wędrówki i zmarło, na zawsze pozostając na obcej ziemi, m.in. w Uzbekistanie, gdzie obecnie znajduje się 18 polskich cmentarzy wojennych.
Produkcja: Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie”.
Magdalena Juszczyk – reżyser, producent wykonawczy, kierownik produkcji;
Norbert Serafin – zdjęcia;
Marek Mogilski – zdjęcia, dźwięk, montaż;
Iwona Szost – tłumacz;
Sebastian Zielonka – kierownik produkcji, wsparcie merytoryczne, kontakty w Uzbekistanie;
Anna Polenik-Junko – kierownik planu, dźwięk.
Publikacja jest dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowa. Pewne prawa zastrzeżone na rzecz Autorów oraz Fundacji “Pomoc Polakom na Wschodzie”. Utwór powstał w ramach zlecania przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów zadań w zakresie wsparcia Polonii i Polaków za granicą w 2022 roku. Zezwala się na dowolne wykorzystanie utworu, pod warunkiem zachowania niniejszej informacji licencyjnej i wskazania Licencjodawców jako właścicieli praw do utworu. Postanowienia licencji są dostępne pod adresem: https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/legalcode.pl.
