Fot. wnętrze Mauzoleum Prezydentów RP na uchodźstwie

 

MAUZOLEUM PREZYDENTÓW RP NA UCHODŹSTWIE JAKO ZWIEŃCZENIE NARODOWYCH OBCHODÓW STULECIA ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Projekt władz Rzeczypospolitej związany ze zwieńczeniem obchodów 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości obejmuje:

• utworzenie Mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie oraz poświęconej im Izby Pamięci w podziemiach Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie,
• sprowadzenie doczesnych szczątków Prezydentów RP na uchodźstwie z Anglii do Polski oraz uroczysty pochówek w Mauzoleum w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie.

Zawirowania historyczne, których Polska doświadczyła w czasie II wojny światowej i po jej zakończeniu, doprowadziły do powstania niezwykłego zjawiska w skali świata – istnienia „Polski poza Polską” – niezawisłego aparatu państwowego funkcjonującego poza granicami zniewolonego kraju. Polacy podejmowali działania dwutorowo: w konspiracji i podziemiu niepodległościowym oraz na emigracji, zabiegając o uwolnienie Polski spod okupacji niemieckiej i sowieckiej.

Szczególne rozwiązanie, w postaci sprawowania władzy II RP na emigracji, pozwoliło – na mocy konstytucji kwietniowej z 1935 roku – zachować ciągłość instytucjonalnej władzy państwowej w czasie II wojny światowej, a następnie w okresie, kiedy Polska znajdowała się pod rządami komunistów. Dlatego rola i znaczenie Prezydentów RP na uchodźstwie – którzy działali i zmarli na emigracji, a następnie zostali pochowani poza granicami kraju – zasługuje na symboliczne upamiętnienie w wolnej Polsce oraz w pamięci Polaków, a także na popularyzację ich dokonań.

W szczególnym dla Polaków czasie obchodów stulecia odzyskania Niepodległości oraz upamiętnienia walki o zachowanie oraz utrwalenie granic niepodległej Ojczyzny – władze Rzeczypospolitej uhonorowały Prezydentów RP na uchodźstwie jako bohaterów Narodu Polskiego, realizując postulat budowy Mauzoleum, gdzie spoczęły doczesne szczątki Prezydentów RP na uchodźstwie. Przy okazji tego historycznego wydarzenia została przeprowadzona ogólnopolska kampania edukacyjna popularyzująca wiedzę na temat znaczenia Prezydentów RP na uchodźstwie i fenomenu rządu emigracyjnego w kontekście ciągłości polskiej państwowości.

Mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie jest zlokalizowane w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie – w miejscu, gdzie ziściło się marzenie kilku pokoleń Polaków, czekających na budowę Świątyni, zaplanowanej jeszcze przed rozbiorami jako wotum wdzięczności za uchwalenie Konstytucji 3 Maja. Powstałe w tej Świątyni Mauzoleum Prezydentów RP na uchodźstwie stanowi przestrzeń ważną w wymiarze historycznym oraz politycznym. Nawiązuje do dziedzictwa wolności i niepodległości I RP, do którego odwoływały się pokolenia Polaków walczących o suwerenność, odbudowujących naszą Ojczyznę po 1920 roku i broniących II RP w nierównej walce z Niemcami i Sowietami w latach 1939-1945, a także w czasie niepodległościowych zmagań o wolność Ojczyzny aż do 1989 roku.

Realizacja przedsięwzięcia miała miejsce w 2022 roku. Sprowadzono z Anglii do Polski doczesne szczątki trzech Prezydentów RP na uchodźstwie – Władysława Raczkiewicza, Augusta Zaleskiego i Stanisława Ostrowskiego.

Działania zrealizowane w ramach projektu:

1. Budowa Mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie.
2. Budowa Izby Pamięci przy Mauzoleum w Świątyni Opatrzności Bożej oraz zaprojektowanie i przygotowanie wystawy stałej. Wystawa prezentuje sylwetki Prezydentów RP, pamiątki i dokumenty oraz pokazuje tło historyczne rządu emigracyjnego. Za opracowanie merytoryczne wystawy odpowiadał Instytut Pamięci Narodowej.
3. Prace ekshumacyjne i konserwacja grobów Prezydentów RP na uchodźstwie na Cmentarzu Lotników Polskich w Newark oraz uroczystość pożegnania Prezydentów w Newark w Anglii. W uroczystościach wzięli udział przedstawiciele polskich władz, środowisk polonijnych w Anglii, MSZ Wielkiej Brytanii.
4. Sprowadzenie wojskowym transportem lotniczym szczątków Prezydentów RP z Anglii do Polski w asyście honorowej Wojska Polskiego.
5. Kampania edukacyjno-informacyjna, której głównym celem było pogłębienie wiedzy Polaków na temat historii RP na uchodźstwie – najważniejszych postaci i wydarzeń z tym związanych.
6. Uroczysty koncert w Filharmonii Narodowej w Warszawie.
7. Ceremonia pogrzebowa w Centrum Opatrzności Bożej z udziałem władz RP.

Głównym celem projektu było oddanie hołdu Prezydentom RP na uchodźstwie. Uroczysty pochówek Prezydentów na ojczystej ziemi był symbolicznym zwieńczeniem historii ich życia i pracy na rzecz wolnej i demokratycznej Ojczyzny. Mauzoleum oraz Izba Pamięci staną się miejscem pamięci narodowej, którego zadaniem będzie przekazanie kolejnym pokoleniom Polaków historii narodowych bohaterów, którzy w wyjątkowym okresie naszej historii z honorem pełnili funkcje Prezydentów RP.

Projekt został objęty Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości oraz Honorowym Patronatem Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego.

Przedsięwzięcie zrealizowała Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” we współpracy z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów, Instytutem Pamięci Narodowej, Centrum Opatrzności Bożej, Ministerstwem Obrony Narodowej, Ministerstwem Spraw Zagranicznych oraz Biurem Programu „Niepodległa”.

Projekt sprowadzenia z Anglii do Polski doczesnych szczątków Prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie oraz ich pochówek w Mauzoleum Prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej na Uchodźstwie w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie został sfinansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach zadania publicznego dotyczącego pomocy Polonii i Polakom za Granicą 2022.