3 maja, w ramach obchodów kolejnej rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja, przy Pałacu Kultury w Trokach zostanie otwarta wystawa plenerowa poświęcona dr. Jerzemu Ordzie.
– Dr Jerzy Orda to przykład postaci, która ukazuje, że ideały Konstytucji 3 Maja przetrwały wśród Polaków i Litwinów przed długi okres zaborów, nie był w stanie ich znaczyć także system sowiecki. O I Rzeczypospolitej przypomina już jego pochodzenie, bo jak wiadomo jego rodzinne korzenie wywodzą się w Wielkiego Księstwa Litewskiego i Małopolski. O wiele ważniejsze jest jednak to, że można go uznać za prawdziwego spadkobiercę idei Oświecenia, jako człowieka całkowicie oddanego edukacji, ideałom demokratycznym, znawcę kultury i sztuki – podkreśla Edward Kiejzik, dyrektor Pałacu Kultury w Trokach.
Jerzy Orda urodził się 20 marca 1905 r. w Nowoszycach pod Pińskiem. Pochodził z rodziny ziemiańskiej, głęboko zakorzenionej w tradycji Wielkiego Księstwa Litewskiego. Więzy pokrewieństwa łączyły go z Napoleonem Ordą, akwarelistą i rysownikiem, oraz z rodem Giedroyciów. Rodzina od strony matki pochodziła z Galicji, a jego dziadkiem był wybitny historyk Stanisław Smolka. Do Wilna przyjechał w 1926 r. by kontynuować studia historyczne na Uniwersytecie Stefana Batorego. Miasto, jego barokowa architektura i niepowtarzalny charakter zafascynowały go tak bardzo, że pozostał mu wierny niezależnie od bardzo burzliwych wydarzeń II wojny światowej i trwającej dziesięciolecia sowieckiej okupacji. Wiele uwagi poświęcił również zamkowi w Trokach. Przygotowując artykuł naukowy na jego temat nie tylko badał dokumenty archiwalne, ale także osobiście wykonywał pomiary grubości, szerokości i długości cegieł, grubości i wysokości murów, odtwarzał nawet wymiary nieistniejących już pomieszczeń.
W pierwszej połowie czerwca w Trokach planowana jest także projekcja filmu „Jerzy Orda. Anarchista w Duchu św. Augusta” połączona z warsztatami edukacyjnymi dla młodzieży.
Autorzy wystawy:
Scenariusz – Ilona Lewandowska
Zdjęcia – Waldemar Dowejko
Rysunki i projekt graficzny – Tomasz Bereźnicki
Organizatorzy: Pałac Kultury w Trokach, Galeria Fojė
Wystawę w Trokach będzie można oglądać do końca sierpnia 2023 r.
Wystawa powstała w 2022 r. w ramach obchodów 50 rocznicy śmierci dr Jerzego Ordy jako projekt realizowany przez Fundację “Pomoc Polakom na Wschodzie” finansowany ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach konkursu Polonia i Polacy za Granicą 2022.
