Na Łotwie odbyły się uroczystości odsłonięcia pomnika Dowódców Ofensywy Dyneburskiej, który sfinansowano przez Fundację „Pomoc Polakom na Wschodzie” ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2019 r. „Z dumą myślę o polskich i łotewskich bohaterach, którzy sto lat temu, na przełomie grudnia 1919 roku i stycznia 1920 roku, dzielnie walczyli pod Dyneburgiem i wspólnymi siłami wygnali bolszewików” – zwrócił się w liście do zebranych Prezes Zarządu Fundacji „PPnW” Mikołaj Falkowski.
Pomnik autorstwa Romualda Gibowskiego, który powstał według koncepcji ustalonej z Ambasador RP w Rydze Moniką Michaliszyn, upamiętnia marszałka Józefa Klemensa Piłsudskiego i generała (późniejszego marszałka) Edwarda Rydza-Śmigłego oraz generała Pēterisa Valdemārsa Radziņša i generała Jānisa Balodisa.
Projekt jest jedną z najważniejszych inicjatyw zgłoszonych do Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” przez Związek Polaków na Łotwie kierowany przez Ryszarda Stankiewicza i popieranych przez Ambasadę RP w Rydze w ramach połączonych obchodów 100-lecia odzyskania przez oba nasze kraje Niepodległości w 1918 roku oraz polsko – łotewskiego zwycięstwa nad bolszewikami w 1920 roku, które zapoczątkował niezwykły jak na tamte czasy i tereny wpisujące się w orbitę dawnych ziem I Rzeczpospolitej sojusz wojskowy polsko-łotewski.
Pierwotnie jego odsłonięcie miało mieć miejsce na przełomie kwietnia i maja br., ale z powodu pandemii zostało przeniesione na tydzień niepodległości Polski i Łotwy – przypadający jakże symbolicznie na dni między 11 a 18 listopada.
Na niedzielnej uroczystości (15 listopada) organizowanej przez oddział Związku Polaków na Łotwie „Promień” w Dyneburgu, ze środków Fundacji „PPnW” z dotacji Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach zadania publicznego dotyczącego pomocy Polonii i Polakom za granicą, wzięli udział: mer Dyneburga Igors Prelatovs, Chargé d’affaires RP, konsul Małgorzata Hejduk-Gromek, generał Rajmonds Graube, prezes ZPŁ Ryszard Stankiewicz oraz mieszkańcy miasta.
Prezes Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” Mikołaj Falkowski z powodu ograniczeń, związanych z pandemią koronawirusa, nie mógł stawić się osobiście tego dnia w Dyneburgu. Skierował zatem list do zebranych.
Szanowni Państwo,
Drodzy Rodacy i Przyjaciele!
Choć często przyjeżdżam na Łotwę, szczególnie do Łatgalii, która jest dla mnie jak drugi dom, to tym razem ze względu na panującą na świecie pandemię nie jestem w stanie wziąć udziału w uroczystościach odsłonięcia pomnika Dowódców Ofensywy Dyneburskiej.
Nie tylko dziś, ale od dłuższego czasu, w trakcie realizowanych przez nas razem projektów, z dumą myślę o polskich i łotewskich bohaterach, którzy sto lat temu, na przełomie grudnia 1919 roku i stycznia 1920 roku, dzielnie walczyli pod Dyneburgiem i wspólnymi siłami wygnali bolszewików. Najpierw z miasta – w pamiętną noc z 2 na 3 stycznia 1920 roku skutecznie prowadząc ofensywę z drugiego brzegu Dźwiny zaskakując wroga atakiem z Grzywy, a potem w krwawych walkach toczonych aż do wiosny 1920 roku – wyzwolili niemal całą Łatgalię, bijąc czerwonych okupantów w kluczowym i wspólnym dla historii niepodległej Polski oraz Łotwy momencie.
Cieszę się, że Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” mogła wziąć dział w upamiętnieniu wielkich Polaków i Łotyszy, którzy przyczynili się do tak znaczącego w dziejach Europy zwycięstwa: marszałków Józefa Piłsudskiego i Edwarda Rydza-Śmigłego oraz generałów Pēterisa Valdemārsa Radziņša i Jānisa Balodisa.
Pragnę podziękować Związkowi Polaków na Łotwie za oddanie nam – potomkom bohaterów walczących o zachowanie wolności – pomnika, który nie pozwoli zapomnieć, komu ją zawdzięczamy. Dziękuję władzom miasta Dyneburg, Ambasadzie RP w Rydze oraz polskiemu Ministerstwu Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu za pomoc w realizacji tej inicjatywy. Doceniam też Państwa udział w tym niezwykłym wydarzeniu, które wpisuje się zarówno w obchody 100-lecia odzyskania przez nasze kraje Niepodległości, jak i rocznicę wspólnego – w 1920 roku – zwycięstwa nad bolszewikami.
Mam nadzieję, że w najbliższą kwietniową rocznicę Kampanii Łatgalskiej spotkamy się tu w zdrowiu i razem oddamy hołd naszym wspólnym bohaterom.
Z wyrazami szacunku,
Prezes Zarządu
Fondacji „Pomoc Polakom na Wschodzie“
Mikołaj Falkowski
