Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” w 2024 r. zrealizowała projekt dotyczący prowadzenia prac konserwatorsko-renowacyjno-rekonstrukcyjnych przy nagrobku Apolinary Platerowej na Cmentarzu na Starej Rossie w Wilnie na Litwie.
Zadanie sfinansowane zostało przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Ochrona Dziedzictwa Kulturowego za Granicą”.
W trakcie realizacji zadania zdecydowano o całościowym demontażu nagrobka. Odcięto przerdzewiałe elementy konstrukcyjne, rozebrano poszczególne części i przewieziono do pracowni. Grunt wokół pomnika splantowano. W czasie prac ziemnych odnaleziono górny fragment krzyża wieńczącego kompozycję, fragmenty nakrywy cokołu oraz niewielkie części pierwotnego żeliwnego ogrodzenia. Odnaleziony krzyż poddano pracom konserwatorskim analogicznie do całości. Ze względu na stopień zniszczenia zadecydowano o wykonaniu nowej nakrywy. Jej formę oraz wymiary wzorowano na szczątkowo zachowanym oryginale. Części żeliwnego ogrodzenia zabezpieczono na poczet ewentualnych przyszłych prac konserwatorskich i rekonstrukcyjnych.
Przygotowano rekonstrukcję brakujących elementów formy. Modele posłużyły odlaniu w materiale tożsamym z oryginałem docelowych rekonstrukcji. Wykonano naprawy w obrębie spękanych ścian cokołu – poszczególne fragmenty łączono technikami spawalniczymi. Powierzchnię żeliwa oczyszczono mechanicznie metodą strumieniowo-ścierną, odtłuszczono i położono zabezpieczające i estetyzujące powłoki malarskie: podkład z farby epoksydowej z proszkiem aluminiowym, nawierzchniową farbę poliestrową w kolorze czarnym i farbę dekoracyjną z proszkiem grafitowym.
Opracowano nowe rozwiązania konstrukcyjne ze stali kwasoodpornej. Na powrót zamontowano w miejscu ekspozycji żeliwny nagrobek zachowując dylatację (na blaszkach ołowianych) od granitowego fundamentu. Wykonano prace porządkowe w miejscu ekspozycji.
Projekt był kontynuacją działań FPPnW realizowanych w latach 2018-2023 z dofinansowania Kancelarii Senatu RP, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Zapoczątkowany został na prośbę Ambasady RP w Wilnie. W minionych latach był pozytywnie opiniowany przez ekspertów MKiDN RP oraz Ministerstwa Kultury Republiki Litwy.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury
