26 stycznia 2023 r. w Domu Kultury Polskiej w Wilnie odbył się pokaz przedpremierowy dokumentalnego filmu opowiadającego o kpt. Aleksandrze Myszkowskim — człowieku, który przyczynił się do powstania polsko-łotewskiego sojuszu przeciwko bolszewikom w 1920 r. Kolejnego dnia, 27 stycznia, film został pokazany na przedpremierowym pokazie w Państwowym Gimnazjum Polskim im. J. Piłsudskiego w Dyneburgu. Obu projekcjom towarzyszyło spotkanie z producentami i współtwórcami filmu, historykami oraz dziennikarzami.
W pokazie w Wilnie wzięła udział Ambasador RP na Litwie Pani Urszula Doroszewska. W wydarzeniu w Dyneburgu uczestniczyli attaché obrony Ambasady RP w Rydze płk. Tadeusz Słomczewski wraz z zastępcą ppłk. Sławomirem Kłosowskim.
Film jest produkcją Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”.
Część zdjęć do filmu zrealizowano w Wilnie, gdyż to właśnie z tego miasta, jesienią 1919 r. Myszkowski wyruszył na polecenie Józefa Piłsudskiego z tajną misją na Łotwę. Nie będzie to jednak jedyny akcent wileński w dokumencie.
— W filmie biorą udział także aktorzy Polskiego Teatru „Studio” w Wilnie. Równolegle z filmem powstał spektakl „Operacja Zima” w reżyserii Lilii Kiejzik na podstawie scenariusza Alwidy Bajor. Wybraliśmy nowatorskie podejście do realizacji filmu, zaangażowaliśmy w jego powstanie Polaków z Wilna. Myślę, że dzięki temu będzie on bardziej autentyczny i łatwiej dotrze do odbiorców — podkreśla prezes FPPnW.
W rolę głównego bohatera, czyli kapitana Myszkowskiego, wcielił się Łukasz Kamiński. W spektaklu występują przede wszystkim aktorzy młodego pokolenia, tacy jak Dominika Jakowicz, Kinga Lewko, Faustyna Grib, Hubert Niewierowicz, Tomasz Sokołowski, Arnold Wołodko, Paweł Jarmołowicz. W spektaklu wzięli udział również nieco starsi aktorzy — Edward Kiejzik, Grzegorz Jakowicz czy Marek Pszczołowski w roli Józefa Piłsudskiego.
— Ważną częścią tego filmu jest również muzyka, którą skomponował doskonale znany w Wilnie Rafał Jackiewicz. W dokumencie można będzie usłyszeć również specjalnie skomponowany utwór Bartasa Szymoniaka — zauważa Falkowski.
Pokazy przedpremierowe odbędą się w Wilnie i Dyneburgu dokładnie w rocznicę przyjazdu Józefa Piłsudskiego do wyzwolonego z rąk bolszewików Dyneburga.
— Oficjalna premiera filmu planowana jest na wrzesień 2023 r. i odbędzie się w Rydze, pod którą zawarto traktat w Bulduri, dotyczący pierwszego sojuszu wojskowego Polski i Łotwy zawartego w obronie przeciwko nawale bolszewickiej. Jakże symboliczne stają się tamte wydarzenia po ponad 100. latach, kiedy na naszych oczach Ukraina przeżywa „swój rok 1920” i walczy z rosyjską agresją. O tym, czego dokonał kpt. Myszkowski dla naszej wolności, warto pamiętać szczególnie teraz, kiedy Ukraińcy walczą o swoje prawa, niepodległość i własną ziemię — podsumowuje Falkowski.
Serdeczne podziękowania dla rodziny Kapitana Myszkowskiego: Ewy Gan-Ganowicz i Aleksandra Gan-Ganowicza za udostępnienie zdjęć i dokumentów archiwalnych na potrzeby przygotowania filmu.
Szczególne podziękowania dla Ambasador Rzeczpospolitej Polskiej w Republice Łotewskiej dr Moniki Michaliszyn za inspirację do podjęcia upamiętnienia kapitana Myszkowskiego i pracowników Ambasady RP w Rydze za pomoc w realizacji filmu.
