W 2020 roku Fundacja “Pomoc Polakom na Wschodzie” kontynuowała realizację projektu pn. „Polski bez granic – działania oświatowe dla Polaków na Wschodzie i Polonii”, którego głównym celem było wsparcie polskiej edukacji na Białorusi, w Czechach, Estonii, Hiszpanii, Irlandii, na Litwie, Łotwie, w Mołdawii, Rosji, na Ukrainie oraz w Wielkiej Brytanii na różnych poziomach działalności. W związku ze zróżnicowanymi potrzebami edukacyjnymi środowisk polskich w krajach objętych działaniem, ofertę zrealizowano w ramach czterech działań:
I. Wsparcie bieżącej działalności szkół i przedszkoli,
II. Działania uzupełniające kształcenie,
III. Wsparcie dla nauczycieli,
IV. Wsparcie struktur organizacji oświatowych.
W ramach działania I dofinansowano bieżącą działalność 271 polskich szkół oraz 95 polskich przedszkoli i grup przedszkolnych na Białorusi, w Czechach, Hiszpanii, Irlandii, na Litwie, Łotwie, w Mołdawii, Rosji, na Ukrainie oraz w Wielkiej Brytanii. Celem wsparcia była nie tylko promocja języka polskiego i kultury polskiej, ale również utrzymanie stanu posiadania, a z czasem wzmocnienie potencjału polskiego szkolnictwa oraz modelu polskiej szkoły spełniającej zarówno standardy instytucji nowoczesnej, jak i przywiązanej do wartości oraz tradycji narodowych.
Działania z obszaru II miały na celu aktywizację uczniów poprzez inicjowanie różnych form działalności pozalekcyjnej i wspieranie rozwoju kompetencji językowych dzieci oraz młodzieży. W ramach projektu zorganizowane zostały kolonie, półkolonie oraz konkursy, warsztaty i olimpiady, a także dodatkowe zajęcia dla maturzystów z polskich szkół w Czechach i na Łotwie (projekt Matura dla każdego). W w sumie w 2020 roku zorganizowano:
- 5 półkolonii (m.in. „Każdy Polak na obczyźnie…” – dwa turnusy półkolonii dla dzieci i młodzieży w Stryju na Ukrainie, „Poznajemy Łatgalię”- półkolonie dla uczniów z polskiej szkoły w Krasławie na Łotwie);
- kolonie językowe dla dzieci i młodzieży w Jabłunicy na Ukrainie,
- 11 działań uzupełniających kształcenie, w formie konkursów dla dzieci i młodzieży (m.in. konkurs w 210-tą rocznicę urodzin Fryderyka Chopina pn. „Barwą i dźwiękiem w hołdzie wielkiemu kompozytorowi Fryderykowi Chopinowi” zorganizowany w Czerniachowsku w Rosji, Mały Mistrz Ortografii 2020 – konkurs ortograficzny dla uczniów Gimnazjum im. M. Balińskiego w Jaszunach na Litwie oraz XVII Mistrz Ortografii – konkurs dla uczniów ze szkół polskich na Litwie zorganizowany przez Stowarzyszenie Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna” w Wilnie);
- 7 działań uzupełniających kształcenie, w formie warsztatów (m.in. warsztaty języka polskiego dla dzieci i młodzieży w Tallinie w Estonii, warsztaty bibułkarskie zorganizowane przez placówkę pozaszkolną polskiej mniejszości narodowej Kulturalno-Oświatowe Centrum im. K. Makuszyńskiego w Stryju na Ukrainie),
- 2 działania integrujące całą społeczność szkolną (Dzień Dziecka dla uczniów z Centrum Edukacyjnego „Bajka” w Perth w Wielkiej Brytanii oraz Dzień Dziecka zorganizowany dla społeczności szkolnej w Dundee w Wielkiej Brytanii).
W ramach wsparcia dla nauczycieli (działanie III) zorganizowano:
- 2 konkursy (XXVI edycja konkursu „Najlepsza szkoła- najlepszy nauczyciel” ogłoszony przez Stowarzyszenie Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna” w Wilnie oraz VII Konkurs Metodyczny dla nauczycieli uczących języka polskiego na Białorusi),
- 6 szkoleń i warsztatów (m.in. kurs języka polskiego, historii, geografii i kultury polskiej dla nauczycieli w Truskawcu na Ukrainie, „Orły nie wchodzą po schodach – uczeń zdolny w świecie nowoczesnych technologii” – szkolenie dla nauczycieli z polskich placówek oświatowych na Litwie oraz “Metody dydaktyczne w nauczaniu”, 2-dniowe warsztaty dla nauczycieli zorganizowane przez Polską Weekendową Szkołę Stowarzyszenia Edukacyjnego Nauczycieli SEN w Dublinie w Irlandii),
- 5 seminariów dla nauczycieli uczących języka polskiego w placówkach oświatowych na Ukrainie (seminarium w Dolinie, Stanisławowie, Łucku, Drohobyczu i we Lwowie)
Wsparcie struktur organizacji oświatowych związane było przede wszystkim z pokryciem kosztów działalności największych organizacji edukacyjnych — Macierzy Szkolnych na Litwie i Ukrainie, a szczególnie na Białorusi (Stowarzyszenie Nauczycieli przy Związku Polaków na Białorusi – ZPB). Skupiają one środowiska uczniów, nauczycieli, rodziców i działaczy oświatowych zajmujących się organizacją kształcenia dzieci i młodzieży w języku polskim. Struktury te inicjują i koordynują wiele działań kluczowych dla społeczności polskiej.
Projekt „Polski bez granic – działania oświatowe dla Polaków na Wschodzie i Polonii” dofinansowany został ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach zadania publicznego dotyczącego pomocy Polonii i Polakom za granicą.
