Sto lat temu Polakom udało się wygonić Niemców z Brześcia i nie dopuścić do niego bolszewików. 8 lutego obchodziliśmy rocznicę wyzwolenia miasta. Podczas wizyty w Brześciu przedstawiciele Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” złożyli kwiaty na polskich mogiłach w Adamkowie, na Cmentarzu Garnizonowym, razem Polakami z Brześcia i Piotrem Kozakiewiczem, Konsulem Generalnym RP w Brześciu wzięli udział w uroczystościach na Cmentarzu Katolickim, gdzie pochowany jest poległy 9 lutego 1919 roku w walkach o Brześć kapitan Władysław Steckiewicz.
– Trzeba pamiętać, że zwycięstwo nad bolszewikami w 1920 roku to nie tylko przełamanie frontu pod Ossowem i Radzyminem czy kontrofensywa Piłsudskiego znad Wieprza, ale przede wszystkim ogromny czyn zbrojny i wysiłek polskiego społeczeństwa na Kresach Wschodnich, w tym wielki wysiłek militarny polskiej armii na terenie dzisiejszej Białorusi – powiedział podczas rocznicowej wizyty w Brześciu Mikołaj Falkowski, prezes Fundacji „Pomocy Polakom na Wschodzie”. – To temat dawniej zakazany, a dziś nie do końca uświadomiony w wolnej Polsce.
W brzeskiej dzielnicy Adamkowo znajduje się Polski Cmentarz Wojenny, na którym pochowano ponad tysiąc polskich żołnierzy oraz ich litewskich i białoruskich sprzymierzeńców walczących pod dowództwem gen. Stanisława Bułak-Bałachowicza. Nekropolia jest jednym z największych na Białorusi cmentarzy wojskowych z 1920 roku, powstała w latach 30. XX wieku. W czasach sowieckich została skazana na zapomnienie – teren zabudowano blokami oraz garażami i wytyczono przez niego drogę. Dziś odtworzyć można zaledwie jedną czwartą cmentarza – obszar o powierzchni ponad hektara. Przez dziesięciolecia wiatr naniósł tu ziemię, którą trzeba było wywieźć, w wielu miejscach wyrosły drzewa, a ocalałe mogiły popadły w ruinę. Na cmentarzu znajduje się 220 płyt przykrywających często zbiorowe i bezimienne groby oraz 128 betonowych krzyży.
Od września 2018 roku na cmentarzu trwają organizowane przez Fundację prace prowadzone przez profesjonalnych polskich konserwatorów zabytków i miejscowe przedsiębiorstwo komunalne. Obejmują one inwentaryzację, czyszczenie i konserwację wszystkich zabytkowych obiektów. Całkowicie zniszczone nagrobki zastępowane są replikami z betonu dekoracyjnego, białego cementu i specjalnych kruszyw. Oryginały mające wartość historyczną zostaną zachowane w specjalnych lapidariach. Rekonsekracja cmentarza planowana jest na jesień tego roku.
Prace na cmentarzu w brzeskim Adamkowie realizowane są przez Fundację „Pomoc Polakom na Wschodzie” ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Miejsca Pamięci Narodowej za Granicą”.
