
W sobotę 26 stycznia 2019 roku delegacja Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” odwiedziła dwa miejsca pamięci – kwatery polskich żołnierzy na cmentarzach w Duksztach Starych na Litwie i Ławkiesach na Łotwie.
W litewskich Duksztach Starych pochowano żołnierzy gen. Edwarda Rydza-Śmigłego biorących udział w operacji łatgalskiej. Powodem fundacyjnej wizyty było uroczyste otwarcie tej kwatery, w którym wzięli udział między innymi Ambasador RP na Litwie Urszula Doroszewska, Konsul Generalny RP Marcin Zieniewicz i Dyrektor Biura Polonijnego Senatu RP Grzegorz Seroczyński, przedstawiciele Samorządu Rejonu Ignalińskiego i Starostwa w Duksztach Starych oraz przedstawiciele grup rekonstrukcyjnych z Nowej Wilejki i Wilna, działacze Wileńskiego Miejskiego Oddziału Związku Polaków na Litwie i Oddziału ZPL z pobliskiej Wisaginy oraz delegacja Związku Polaków na Łotwie na czele z prezesem ZPŁ Ryszardem Stankiewiczem.
W 2018 roku zakończone zostały prace na cmentarzu w Duksztach Starych – uporządkowanie i odtworzenie 36 mogił bohaterów wojny z bolszewikami – było to możliwe dzięki wsparciu Fundacji i środkom pochodzącym z Senatu RP, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych – wcześniej prace finansowała również Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. W sumie Fundacja zabezpieczyła na miejscowym cmentarzu prawie 100 nagrobków, przy których wcześniej od niemal 10 lat prace prowadził ZPL. Renowacja kwatery została wykonana we współpracy z Andrzejem Orłowskim i firmą Žybartuva z Białej Waki pod Wilnem.
Ta kwatera jest szczególna, ponieważ mogą tu powiewać flagi Litwy, Łotwy i Polski – powiedział prezes Fundacji Mikołaj Falkowski. – Musimy pamiętać, że jesteśmy w miejscu, z którego ruszyła ofensywa na Dyneburg, z którego polskie wojska wykonały kontratak i manewr wypychający bolszewików z tych ziem. Pomogły tym samym odzyskać Łotyszom niepodległość oraz litewskim wojskom wygonić bolszewików z ziem litewskich.
Tego samego dnia przedstawiciele Fundacji udali się do łotewskich Ławkiesów, w których rok temu odbył się uroczysty pochówek polskich żołnierzy poległych w 1919 roku. Tutaj również spoczęli żołnierze gen. Edwarda Rydza-Śmigłego, którzy razem z Łotyszami wyzwalali Łatgalię z rąk bolszewików. Podczas prac ekshumacyjnych przeprowadzonych w latach 2016-2017 zidentyfikowano dziewięciu żołnierzy 1. Dywizji Piechoty Legionów w pobliskiej Katymiółce. Ciała poległych polskich żołnierzy w październiku 2017 roku złożono w mogiłach w kwaterze w Ławkiesach.
Porządkowanie i remont kwatery w Ławkiesach sfinansowała Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” ze środków, które w 2017 roku pochodziły z Kancelarii Senatu RP, a w 2018 roku z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Na zakończenie symbolicznego spotkania ZPL i ZPŁ oraz delegacji z Polski w 99. rocznicę przyjazdu Józefa Piłsudskiego do wyzwolonego z rąk bolszewików Dyneburga, złożono hołd poległym polskim żołnierzom pod krzyżem na Słobódce w centrum Dyneburga. Tegoroczne spotkanie i objazd kwater Wojska Polskiego na północy Wileńszczyzny i w Latgalii symbolicznie wpisywały się w rocznicę sukcesu jakim było wyparcie bolszewików z Dyneburga 3 stycznia 1920 roku oraz wyzwolenie Łatgalii z okupacji bolszewickiej zimą i wczesną wiosną 1920 roku.
Foto: Roman Niedźwiecki (zw.lt), Fundacja “Pomoc Polkom na Wschodzie”